Verduurzamen? Hou het simpel!

Interview directeur corporatie-adviesbureau Atriensis

Bij grootschalige verduurzaming van hun vastgoed, zouden corporaties er goed aan doen om de installatietechniek eenvoudig en eenduidig te houden, anders raakt zowel de corporatie als de onderhoudspartij het overzicht kwijt, met als gevolg dat problemen niet opgelost worden. “Probeer corporatiebreed zo min mogelijk verschillende installatieconcepten te maken.” Een gesprek met Dyon Noy, directeur van adviesbureau Atriensis.

Een woningcorporatie in het zuiden van het land realiseerde een paar jaar geleden enkele NOM-woningen, inclusief warmtepomp. Hartstikke duurzaam, maar voor het onderhoudsbedrijf was het even slikken: de gangbare HR-ketel kende na al die jaren geen geheimen meer voor ze. Maar een warmtepomp onderhouden, daar hadden ze hun papieren niet voor.

“Dit voorbeeld geeft maar aan dat als je complexiteit toevoegt, dat je dan tegen problemen aan gaat lopen”, zegt Noy. “Tegenwoordig heeft elk apparaat wel een app of online platform om het binnenklimaat op afstand te regelen. Er zijn slimme thermostaten, fraaie displays. Maar bedenk dat je al die noviteiten installeert in het huishouden van mensen in de sociale sector, die vaak kwetsbaar zijn en het al moeilijk genoeg vinden om van dag tot dag rond te komen. Die gaan echt niet zo’n energiedisplay bestuderen en dat moet je eigenlijk ook niet van ze verlangen.”

 

Een corporatie die verduurzaamt moet hier goed rekening mee houden, zegt Noy. “Je zit anders niet alleen met bewoners die niet mee willen, maar ook met garantievoorwaarden van allerlei verschillende leveranciers, met startups die over de kop gaan en onderdelen die niet meer leverbaar zijn.” Om die reden heeft hij ook niet zo veel op met de Energieprestatievergoeding (EPV) zoals die nu is vormgegeven. De EPV is een vergoeding die de huurder aan de verhuurder betaalt. Met die vergoeding kan de woningcorporatie investeringen in verduurzaming terugverdienen, terwijl de huurder, zo is de theorie, evenveel aan energie bespaart als hij kwijt is aan de EPV. Noy: “De EPV is té ingewikkeld.”

"De Energieprestatievergoeding is te ingewikkeld"

Afgelopen zomer werd het Klimaatakkoord gesloten. Daarin werd onder meer afgesproken dat woningcorporaties met hun woningen als ‘startmotor’ gaan dienen voor de verduurzaming van hele woonwijken. “100.000 woningen in 4 jaar. Wij denken dat het haalbaar is. Van aardgas af met warmtenetten of elektrische lucht-water warmtepompen en ook hybride warmtepompen”, zegt Noy. Verduurzaming van corporatiebezit is een taaie kluif, waar eigenlijk structureel te weinig geld voor is. “Berekend is dat het de komende 30 jaar 108 miljard euro kost om alle corporatiewoningen van het gas af te halen. Met eventuele toekomstige kostendalingen zit je misschien op 70 miljard euro, terwijl de corporaties samen onder de huidige condities niet meer dan zo’n 15 miljard euro nog vrij te besteden hebben.”
 
Corporaties zullen de komende twee jaar om de tafel gaan met hun gemeentes, omdat alle gemeentes uiterlijk 2021 een transitievisie warmte op tafel moeten leggen, met daarin wijk voor wijk de plannen hoe en wanneer de warmtevoorziening te verduurzamen. “Er zijn drie verduurzamingspaden te onderscheiden. Vergroening  - eventueel met waterstof – van het gasnet, de aanleg van een warmtenet of elektrificering van de warmtevoorziening. Bij wijken die nog lang niet aan de beurt zijn voor een van die drie oplossingen kan je nog prima je oude gasketel vervangen voor een nieuwe”, stelt Noy. “Maar wel stevig blijven inzetten op gasbesparing door isolatie bijvoorbeeld. Corporaties moeten nu echt over hun schutting heen kijken, samen optrekken en met één stem spreken. Alleen dan weet je dat je je belangen goed kan behartigen.”

"100.000 woningen gasloos in 4 jaar. Dat is mogelijk"

“Het lijkt me goed als corporaties hun woningen gebundeld gaan verduurzamen. Geen kleine plukjes van 100 woningen, ook geen pilots meer, maar echt grote aantallen. Dan kan je met leveranciers en aannemers afspraken maken over innovatieve oplossingen en kostenreducties. Voor kleine projecten komen ze niet meer opdagen. Daarvoor hebben ze het veel te druk. En dat is maar goed ook, want dan kunnen we eindelijk stevige stappen zetten.”

In 2050 is het dan zo ver: corporaties zijn volledig CO2-neutraal, alle woningen in de sociale sector gebruiken niet meer energie dan ze produceren. In dertig jaar moet deze gigantische klus geklaard zijn. Elke corporatie zal zijn eigen pad bewandelen, ook samen optrekken, strategische keuzes maken, reageren en anticiperen op overheidsbeleid, soms wachten op duurzame innovaties, vaak nu al uitrollen van bewezen techniek, uiterst slim met de beschikbare middelen om gaan. Noy: “Iedere huurder heeft straks een duurzame woning. Dat wordt een randvoorwaarde. Maar we moeten nu niet naïef roepen: ‘dat doen we wel even!’ En je dan als corporatie halsoverkop in het avontuur storten. Het moet met beleid, en liefst met regie uit Den Haag.”

Dyon Noy

Noy richtte Atriensis op in 2006. Het bureau richt zich op verduurzamingsvraagstukken bij woningcorporaties. Momenteel werken bij Atriensis 110 mensen. Het bedrijf heeft kantoren in Zwolle, Eindhoven en Amstelveen.